ความผิดรูปของเท้าอันเนื่องมาจากภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวานรวมถึงภาวะแทรกซ้อนต่อเนื่องและการดูแลรักษาโดยมีกายอุปกรณ์เป็นส่วนในกระบวนการรักษา
Charcot foot (ชาคอตฟุต) หรือ ความผิดรูปของเท้า เป็นโรคที่ส่งผลในผู้ป่วยปลายประสาทเสื่อม มีกระทบกับเนื้อเยื่ออ่อน กระดูกและข้อของคนไข้ กระดูกของคนไข้จะเปราะบางและหักง่าย ซึ่งอาการเหล่านี้เป็นสภาวะแทรกซ้อนที่สามารถเกิดขึ้นได้กับหลายๆโรคแต่ในปัจจุบันโรคเบาหวานเป็นสาเหตุหลักของการเกิดชาคอตฟุต เมื่อกระดูกเปราะบางลงทำให้มีโอกาสหักง่ายมากขึ้นร่วมกับมีอาการชาเท้าจากปลายประสาทเสื่อมทำให้ไม่รู้สึกเจ็บปวดหรือมีความรู้สึกผิดปกติที่เท้า ด้วยเหตุนี้เมื่อผู้ป่วยจึงไม่รู้ว่ามีอาการผิดปกติที่เท้าเกิดขึ้นทำให้ผู้ป่วยยังใช้งานเท้าต่อไปจนทำให้กระดูกหัก เป็นแผล หรือผิดรูป เมื่อเวลาผ่านไปกระดูกเหล่านั้นก็จะสมานกันในลักษณะที่ผิดปกติเพราะไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้องจากการที่ผู่ป่วยไม่ทราบถึงอาการบาดเจ็บ ส่งผลต่อการลงน้ำหนักที่ผิดตำแหน่ง เกิดเป็นแผลเรื้อรัง
การสังเกตอาการ
1.มีอาการบวมแดงและร้อนที่เท้าถึงแม้ว่าจะไม่มีอาการเจ็บปวดใดๆก็ตาม
2.ลักษณะรูปเท้าผิดปกติไปจากเดิม
3.เท้าชา ไม่มีความรู้สึก ไม่สามารถรับรู้อุณหภูมิที่เท้าได้
การรักษา
1.การผ่าตัด การพิจารณาการผ่าตัดจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของความผิดปกติและการรักษาที่ไม่ต้องผ่าตัดไม่สามารถรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเป้าหมายของการผ่าตัดคือการแก้ไข้ความผิดรูปของเท้า จัดแนวกระดูกให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม
2.การรักษาโดยที่ไม่ต้องผ่าตัด
-การจำกัดการเคลื่อนไหว เพื่อให้กระดูกสมานกันหรือป้องกันกระดูกหักหรือเท้าผิดรูปมากขึ้น
-การใช้กายอุปกรณ์หรือรองเท้าตัดพิเศษ ช่วยพยุงเท้าไม่ได้เกิดการผิดรูปมากขึ้น กระจายน้ำหนักหรือเปลี่ยนที่ลงน้ำหนักเพื่อรักษาและป้องกันการเกิดแผล
-การปรับการดำเนินกิจวัตร เพื่อป้องกันการเกิดกระดูกหักซ้ำหรือการบาดเจ็บซ้ำ อีกทั้งลดความเสี่ยงของเท้าอีกข้างหนึ่งที่จะเกิดความผิดปกติ
กายอุปกรณ์ที่มีส่วนร่วมในการรักษาเท้าผิดรูปจากสภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน
1.อุปกรณ์ประคองข้อเท้าแบบลงน้ำหนักที่เอ็นหัวเข่า หรือ PTB-AFO ใช้สำหรับการจำกัดการเคลื่อนไหวของเท้าและเปลี่ยนที่ลงน้ำหนักจากที่เท้ามาเป็นที่เอ็นหัวเข่าแทน เพื่อรักษากระดูกที่หักหรือแผลที่ฝ่าเท้าดีขึ้น
PTB-AFO
2.CROW Walker อุปกรณ์มีลักษณะคล้ายรองเท้าบูทสูงที่มีความแข็ง จะใช้เมื่อแผลหรือกระดูกที่หักหายดีแล้วใช้สำหรับผยุงเท้าไม่ให้เกิดความผิดมากขึ้นไปอีกและป้องกันไม่ให้เกิดการบาดเจ็บซ้ำอีก ภายในพื้นรองเท้าจะถูกออกแบบมาให้พอดีกับรูปเท้าที่ผิดปกติของผู้ป่วยช่วยในเรื่องของการกระจายน้ำหนักใต้ฝ่าเท้า
CROW walker
3.รองเท้าตัดพิเศษ เป็นรองเท้าที่สั่งทำขึ้นพิเศษให้มีลักษณะเดียวกับเท้าที่ผิดปกติของคนไข้รองเท้าจะช่วยผยุงเท้าไม่ให้เกิดการบาดเจ็บซ้ำอีก ด้านในรองเท้าจะมีแผ่นรองเท้าที่ทำมาพอดูกับรูปเท้าช่วยกระจายน้ำหนักใต้ฝ้าเท้า ป้องกันการเกิดแผลจากการลงน้ำหนักที่ผิดปกติเนื่องจากเท้าที่ผิดรูป
การดูและและการป้องกันเท้าชาคอต
1. ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์และปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งขัด
2. หมั่นตรวจและสังเกตความผิดปกติที่เท้า หากพบความผิดปกติและสัญญาของเท้าชาคอตให้รีบพบแพทย์ทันที
3. ระมัดระวังการบาดเจ็บที่เท้า หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่อาจจะทำให้เกิดอาการบาดเจ็บที่เท้า เช่น การออกกำลังกายที่หนักเกินไป
4.เข้าตรวจสุขภาพเท้าอย่างสม่ำเสมอ
อ้างอิง:
http://www.thaiendocrine.org/main_th/sites/default/files/737-case-3.pdf
https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/diabetic-charcot-foot/
https://www.foothealthfacts.org/conditions/charcot-foot
https://www.aafp.org/afp/1998/0601/p2705.html